آب در رودخانه‌های پلدختر سراب شد/سیلی خشکسالی به صورت باغات انجیر

موج خبر : آب رودخانه «کشکان» که مهم‌ترین ظرفیت برای توسعه شهرستان پلدختر است به دلیل بی برنامگی، بی تدبیری و عدم دوراندیشی متولیان امر یک بار با سیل و بار دیگر با خشکی، چندین سال است که خسارات جبران ناپذیری به مردم به ویژه کشاورزان و باغداران وارد می‌کند.

بخش زیادی از اراضی کشاورزی شهرستان پلدختر در سیل فروردین ماه سال ۱۳۹۸ طعمه سیل شد و بخشی از این اراضی و باغات با آسیب و خسارات هنگفت مواجه شد، اما در سال زراعی کنونی این بی آبی و خشکسالی است که این ظرفیت‌ها را نابود می‌کند و این شرایط نیاز به دوراندیشی و برنامه ریزی بلند و کوتاه مدت دارد تا بتوان بحران را مدیریت کرد.

محصولات زراعی شهرستان پلدختر به دلیل کاهش نزولات آسمانی در سال جاری نسبت به سال‌های گذشته و خشکسالی رو به زوال و نابودی است و این موضوع موجب تحمیل خساراتی به کشاورزان شده و اکنون تلاش مسئولان در مقابله با این بحران، نجات باغات مثمر از خشک شدن بر اثر پدیده خشکسالی است.

جلسه‌ای با عنوان شورای حفاظت از منابع آب شهرستان پلدختر در فرمانداری به همین منظور برای هم افزایی مسئولان در مواجه با بحران و تنش آب برگزار شد.

اعلام شرایط حاد بی آبی در پلدختر

محمد گودرزی مدیر امور آب پلدختر در این جلسه گفت: تنها راه نجات باغات مثمر این شهرستان از خشک شدن در شرایط خشکسالی آزاد سازی حقابه زیست محیطی است.

وی اظهار کرد: شهرستان پلدختر امسال از نظر خشک سالی در حوزه آب بحرانی‌تر از سال‌های گذشته است و جهاد کشاورزی باید الگوی کشت را متناسب با وضعیت موجود سازمان دهی کند.

مدیر امور آب پلدختر بر نجات چهار هزار هکتار باغ مثمر شهرستان پلدختر از خشک شدن در شرایط تنش آبی تاکید کرد و افزود: با توجه به کاهش شدید دبی آب رودخانه‌های «کشکان»، «مادیان رود» و «چول هول» در دراز مدت، جهاد کشاورزی پلدختر باید با آگاه سازی کشاورزان و برای جلوگیری از خسارات سطح زیرکشت پاییزه را در سال جاری کاهش دهد.

گودرزی گفت: این اداره از هم اکنون برای مقابله با بحران آب فعالیت خود را برای جلوگیری از برداشت غیرمجاز آب و ماسه از رودخانه آغاز کرده است.

وی افزود: شهرستان پلدختر در سال ۱۳۹۴ با بارش ۲۸۸ میلی متری با خشکسالی شدید مواجه بود، آب رودخانه «کشکان» طی کمتر از یک ماه به طور کامل خشک شد و امسال با ۱۹۱ میلی‌متر بارندگی به طور قطع شرایط حادتر است.

مدیر امور آب پلدختر یادآور شد: با توجه به بحران شدید آب در سال جاری، جهاد کشاورزی شهرستان پلدختر در جلسه‌ای با دهیاران و کشاورزان برای پیشگیری از خسارات ممنوعیت کشت محصولات آبدوست مانند برنج را اطلاع رسانی کند.

گودرزی افزود: با توجه به تنش آبی پیش رو، جهاد کشاورزی پلدختر بخشی از اعتبارات را برای مقابله با این بحران جذب و تانکرهای آبرسان خود را برای آبرسانی به باغات آماده کرده است.

وی به احداث سد در بالا دست برای ذخیره آب اشاره کرد و گفت: عملیات اجرایی سد «چولهول» تا یک سال آینده آغاز و مطالعات سد «بن لار» در حال انجام است و ۱۰ میلیون متر مکعب تخصیص دارد.

۴ هزار هکتار باغ انجیر در آستانه خشک شدن

شمس الدین جمشیدی مدیر جهاد کشاورزی پلدختر نیز در این جلسه گفت: ۱۷ هزار هکتار سطح زیر کشت این شهرستان به علت خشک‌سالی و کاهش آب رودخانه‌ها با مشکل مواجه است.

وی اظهار کرد: چهار هزار هکتار باغات مثمر متعلق به منطقه «زیودار» به عنوان قطب انجیر سیاه در کشور با هشت هزار نفر جمعیت و دو هزار و ۵۰۰ خانوار تنها منبع در آمد، امرار معاش آنها است که با بحران آب و خشک شدن مواجه هستند.

مدیر جهاد کشاورزی پلدختر افزود: نهایت تلاش جهاد کشاورزی پلدختر برای جلوگیری از خسارت به باغات مثمر شهرستان براثر کمبود آب، عقب انداختن خشک شدن آن طی چند روز است.

جمشیدی با بیان اینکه این نهاد برای دریافت تجهیزات لازم جهت مقابله با خشکسالی در حال رایزنی است، گفت: تنها راه نجات باغات از خشک شدن جلوگیری از برداشت بیش از حد آب از رودخانه‌ها به ویژه در بالا دست است چرا که تغییر الگوی کشت نیز هزینه‌بر و زمان‌بر است.

وی، آبیاری باغات به وسیله تانکر را امری غیر ممکن دانست و افزود: امسال به علت کمبود آب و خشکسالی شاهد کاهش شدید تولید محصولات باغی در شهرستان پلدختر خواهیم بود.

مدیر جهاد کشاورزی پلدختر با بیان اینکه تلاش برای جلوگیری از بین رفتن باغات مثمر در شرایط خشکسالی اولویت جهاد کشاورزی است، یادآور شد: باید تلاش شود باغات ۴۰ ساله که حاصل ۷۰ سال تلاش زحمات کشاورزان است از بین نرود.

جمشیدی با بیان اینکه مزارع دیم پلدختر بر اثر خشکسالی در آستانه نابودی است، گفت: خروجی آب «مادیان رود» به رودخانه «کشکان» خشک شده و وقتی رودخانه‌ها خالی از آب شوند به طور عملی هیچ کاری برای مقابله با خشکسالی مقدور نیست.

مردم نباید تاوان عدم برنامه‌ریزی مسئولان را بدهند

حجت الاسلام حسن رضایی امام جمعه معمولان نیز در این جلسه گفت: لازمه مدیریت منابع آبی برنامه ریزی صحیح مسئولان پیش از وقوع بحران و در فصل بارندگی است.

وی اظهار کرد: نباید انتظار داشت تاوان قصور مسئولان در مدیریت منابع آبی و عدم برنامه ریزی صحیح را مردم بپردازند بلکه مسئولان باید پیش از بحران، علاج واقع را قبل از وقوع کنند.

امام جمعه معمولان افزود: کشاورزی و باغداری شغل غالب مردم در شهرستان است و نباید انتظار داشت مردم از کشت محصولات پاییز خود دست بکشند بلکه مسئولان باید شرایطی و تدابیری بیندیشند تا در زمان کم آبی بتوان منابع را مدیریت کرد.

حجت الاسلام رضایی گفت: احداث سد در بالا دست شهرستان پلدختر سال‌ها است در دستور کار مسئولان قرار گرفته اما تا کنون نسبت به این مهم اقدام عملی صورت نگرفته در حالی که احداث سد بهترین راه حل برای ذخیره ریزش‌های سیل آسا در فصل بارندگی و بهترین منبع برای جبران کم آبی در خشکسالی‌ها است و مطالعات این پروژه باید با قوت بیشتری پیگیری شود.

صدور مجوزهای بی‌رویه برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی

علی امرایی دادستان پلدختر نیز در این جلسه گفت: جلوگیری از صدور مجوزهای برداشت آب، از سوی مسئولان مربوطه، راه مدیریت بحران خشکسالی است.

وی اظهار کرد: فرهنگ سازی برای استفاده بهینه مردم از آب، راه عبور از خشکسالی در این شهرستان است.

دادستان پلدختر، سیاست‌های تشویقی را از راههای ترغیب مردم برای استفاده از منابع آبی در شرایط بحران دانست و اظهار کرد: بهتر است به جای استفاده از قوه قهریه، سیاست‌های تشویقی مانند پرداخت تسهیلات بلاعوض و کم بهره به کشاورزان را برای مدیریت منابع آبی به کار گرفت.

امرایی گفت: می‌توان برای جبران خسارت‌های محصولات کشاورزی براثر خشکسالی‌ها، شرکت‌های بیمه را برای جبران خسارت مردم پای کار آورد.

وی افزود: موضوع کم آبی و تبعات استفاده از کاشت محصولات آبدوست را باید برای کشاورزان تبیین کرد و آنها نسبت به شرایط کمبود آب و احتمال خشک شدن رودخانه یا چاه‌هایی که برای کشاورزی از آن استفاده می‌کنند، آگاه کرد.

دادستان پلدختر یادآور شد: می‌توان کشاورزان را آگاه کرد که چنانچه در شرایط کم آبی محصولات کمتری کشت کنند و به سود کمتر قانع شوند می‌توانند سال آینده کشاورزی بهتری داشته و سود بیشتری عاید آنها شود.

امرایی بر عدم صدور مجوز برای جلوگیری از برداشت بی رویه از منابع آبی در شرایط بحران تاکید کرد و افزود: مسئولان مربوطه که طی سال‌های اخیر شاهد کمبود ریزش‌های آسمانی در پلدختر بودند، نباید مجوزهای بی رویه برای برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی و رودخانه‌ها را صادر کنند.

دست خالی رودخانه‌ها برای باغات انجیر

سید حبیب الله موسوی بخشدار معمولان نیز در این جلسه گفت: باغات انجیر این بخش به عنوان قطب انجیر سیاه کشور به علت خشکسالی با بحران آب مواجه هستند.

وی اظهار کرد: هزار و ۷۵۰ هکتار باغ شامل درختان انجیر سیاه، انگور یاقوتی و سایر هسته داران در بخش معمولان که با استفاده از آب رودخانه‌های «کشکان»، «مادیان رود» و «چولهول» آبیاری می‌شوند به علت کاهش شدید دبی آب با بحران کم آبی و خشک شدن مواجه هستند.

بخشدار معمولان افزود: امسال با توجه به گزارش‌های ادارات ذی ربط به علت کاهش ۳۰ درصدی نزولات آسمانی نسبت به سال گذشته و ۸۵ درصدی متوسط دوره آماری بلند مدت، دبی آب رودخانه «کشکان» ۳۵ درصد، «چول هول» ۴۵ درصد کاهش داشته و رودخانه «مادیان رود» نیز در آستانه خشک شدن است.

موسوی گفت: دبی کنونی رودخانه «افرینه» در ایستگاه «کشکان» با ۲.۶۵ مترمکعب بر ثانیه، ۸۴ درصد کاهش پیدا کرده و با توجه به این موارد در آغاز فصل آبیاری باغات، کم آبی برای باغداران نگران کننده است.

وی افزود: انتظار می‌رود جهاد کشاورزی پلدختر به عنوان راهکار کوتاه مدت و فوری، مانند سال‌های گذشته برای جلوگیری از خشک شدن درختان انجیر و خسارات ناشی از آن با استقرار پمپاژهای موقت، آب را از رودخانه «کشکان» به «مادیان رود» انتقال دهد.

بخشدار معمولان یادآور شد: بخشداری معمولان به دهیاران ابلاغ کرده در راستای آگاه سازی مردم و کشاورزان نسبت به وضعیت کاهش آب سفره‌های زیر زمینی و دبی آب رودخانه‌ها و خودداری از کشت محصولات آبدوست برای فصول پیش رو اقدام کند.

لزوم جلوگیری از بهره برداری‌های بی رویه و غیر مجاز منابع آبی

سیروس طهماسبیان مدیر دفتر حفاظت شرکت آب منطقه‌ای لرستان نیز در این جلسه گفت: مهم‌ترین موضوع برای حفاظت از منابع آب فرهنگ سازی است و تبیین و کنترل این شرایط بحرانی برای مردم باید با شفاف سازی و برنامه ریزی علمی و کارشناسی شده همراه باشد.

وی افزود: لازمه پیشگیری از تنش‌های آبی در شرایط کم آبی، برنامه ریزی های اندیشیده شده قبل از بحران است و رفع این بحران نیاز به روشنگری و آگاهی بخشی بین مردم دارد.

مدیر دفتر حفاظت شرکت آب منطقه‌ای لرستان بر استفاده از تریبون نماز جمعه، ظرفیت رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی برای فرهنگ سازی مصرف بهینه آب در شهرستان تاکید کرد و یادآور شد: جلوگیری از تخلف‌ها در حوزه بهره برداری‌های بی رویه و غیر مجاز از منابع آبی تا حدود زیادی می‌تواند خسارت‌های ناشی از تنش آب و خشکسالی را کاهش دهد.

تنش آبی در پلدختر جدی است

حمید خادم سرپرست فرمانداری پلدختر نیز در این جلسه گفت: با توجه به خشکسالی‌ها و شرایط آب و هوای گرم منطقه، مدیریت منابع آبی در این شهرستان ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

وی اظهار کرد: با توجه به کاهش و کمبود آب در دنیا از جمله در ایران و استان لرستان و به تبع شهرستان پلدختر در راستای کاهش تنش و بحران ناشی از کم آبی، حفاظت از منابع آب با برنامه ریزی های مفید در مصرف و مدیریت آن ضرورت دارد.

سرپرست فرمانداری پلدختر با بیان اینکه مهم‌ترین عامل توسعه پایدار در هر منطقه منابع آبی و مایه حیات است، افزود: محدودیت این منابع ارزشمند بر اثر کاهش شدید بارندگی‌ها و نزولات آسمانی واقعیتی انکار ناپذیر است که باید با اقدام‌های علمی و کارشناسی مدیریت شود.

خادم، تنش آبی در شهرستان را جدی دانست و یادآور شد: کشاورزی و دامداری شغل غالب مردم منطقه است که نیاز مبرم به آب دارد و کاهش دبی آب رودخانه‌ها مهم‌ترین منبع در آمد مردم را به مخاطره می‌اندازد.

وی افزود: مهم‌ترین اقدام در شرایط فعلی برای رویارویی با بحران کم آبی این است که مسئولان به ویژه دهیاران در سطح روستاها، کشاورزان را نسبت به استفاده بهینه از آب آگاه و در این زمینه فرهنگ سازی لازم صورت گیرد.

سرپرست فرمانداری پلدختر یادآور شد: در این رابطه استفاده از نصب کنتور هوشمند در چاه‌های مجاز، جمع آوری موتور تلمبه‌های غیر مجاز و خودداری از کاشت محصولات آبدوست به ویژه در بالا دست از برنامه ریزی های زود بازده است.

خادم افزود: احداث سد در دراز مدت برای ذخیره آب‌های سیل آسا در فصل بارندگی در شهرستان پلدختر برای مقابله با کم آبی ضروری است.

وی گفت: بحران آب و کاهش منابع زیرزمینی، افت فشار آب آشامیدنی به ویژه در روستاها را به دنبال دارد که دستگاه‌های اجرایی مربوطه موظفند مصرف بهینه را در مناطق مختلف شهرستان مدیریت کنند.